Afscheid
van een broer

De politie werd gewaarschuwd en bevestigde helaas hun bange voorgevoelens. Izaäk had een einde aan zijn leven gemaakt, al enkele dagen daarvoor. “Een mokerslag”, zo verwoordt Wim zijn eerste reactie. Heleen: “Op weg naar huis heb ik alleen maar gehuild. Ik was ontzettend verdrietig en boos tegelijkertijd.” Ze waren beiden verbijsterd en volkomen verrast. Ook de omgeving had het niet zien aan­komen. Izaäk nam weliswaar, zoals Heleen het verwoordt, ‘het leven niet altijd van de zonnige kant, kon zwaar op de hand zijn’, maar dat hij deze stap zou zetten was totaal onverwacht.

“Natuurlijk ga je terugredeneren”, zegt Heleen. “Hij was alleenstaand en nogal een einzelgänger. Hij had wel een paar belangrijke pijlers in zijn leven. Zijn werk, zijn tennisclub en een paar vaste restaurants en cafés in zijn woonplaats. Die structuur viel natuurlijk tijdens corona weg. Hij moest opeens thuiswerken en raakte, denk ik, te geïsoleerd.” Wim voegt toe: “En hij had een zeer grote angst voor het coronavirus. Daarom nam het directe contact tussen ons drieën ook wat meer af, al hadden we wel regelmatig appcontact. Hij maakte zich enorme zorgen, ook over de toestand in de wereld.” Beiden vermoeden dat het een fatale optelsom van omstandigheden is geweest waardoor Izaäk tot deze daad kwam.

Wim: “We zijn heel bang dat hij zich op het einde een soort loser voelde. Maar dat was hij absoluut niet! Hij was superintelligent, had een goede baan, was zeer betrokken bij onze gezinnen. We wilden hem tijdens de uitvaart weer laten zien zoals wij hem kenden, hem een echt eerbetoon geven. Hem als het ware ‘optillen’.” Heleen: “Sandra Tom van Monuta heeft ons daar fantastisch bij begeleid. Ze gaf ons alle tijd en wist onze ideeën op een heel mooie manier op één lijn te krijgen, binnen de geldende coronamaatregelen.”

Erehaag

Izaäk had niets achtergelaten waaruit bleek wat zijn wensen waren. Tot groot verdriet van broer en zus geen afscheidsbrief, en ook geen document met voorkeuren voor de uitvaart. Wel was bekend dat hij, na zijn overlijden, in het familiegraf bij zijn ouders zou worden bijgezet. “Bij het voorbereiden van de begrafenis zijn we vanuit hem gaan denken”, zegt Heleen. “Wat zou hij fijn hebben gevonden? In ieder geval waardig en respectvol, zonder al te veel toeters en bellen. En met sprekers die hem goed hebben gekend. Zoals iemand van de tennisclub, een collega, mijn dochters en wijzelf natuurlijk. Daar­naast heeft Wims zoon een prachtig foto-en filmportret van Izaäks leven gemaakt, als blijvende herinnering.”

Geliefd

Zowel Heleen als Wim hebben de bijdragen tijdens de uitvaart als een groot geschenk ervaren. “We wisten natuurlijk hoe belangrijk hij voor ons was. Maar we wisten niet dat hij dat ook voor zóveel andere mensen was. Dat hij zo geliefd was. We kregen allerlei nieuwe facetten van Izaäks persoon te horen. Op de tennisclub werd hij bijvoorbeeld ‘de muur’ genoemd, omdat hij zo rotsvast speelde. Zo ontstond een prachtig, compleet beeld van onze broer. Dat heeft ons in de periode daarna enorm geholpen.

”Vanuit het mortuarium van Monuta reed de rouwauto, overladen met bloemen én een tennisracket, eerst langs de tennisclub. De hele straat stond links en rechts vol met zijn tennisvrienden. Wim is nog steeds ontroerd door de herinnering. “Een zeer indrukwekkende erehaag. Je zag de ver­slagen gezichten, in diepe rouw. Men kon het eigenlijk nog steeds niet geloven dat Izaäk zelf uit het leven was gestapt.”

Verwerken

De impact van een zelfdoding op nabestaanden grijpt diep in. Het verwerken is een ingewikkeld proces, waar allerlei tegen­strijdige emoties om voorrang strijden. Van verdriet tot boosheid, van acceptatie tot schuldgevoel. Heleen: “Enerzijds probeer ik Izaäk te begrijpen en zijn keuze te respecteren. Aan de andere kant is er dat diep­gevoelde verdriet over zijn eenzaamheid in die laatste uren en tegelijkertijd mijn onbegrip: waarom heb je ons niet gebeld? Waarom heb je niet om hulp gevraagd? Hebben wij iets over het hoofd gezien? En ook: wat intens jammer en zonde van dit leven. Had hij maar beseft hoeveel er van hem werd gehouden.” Wim: “Als ik terugdenk aan de uitvaart denk ik: er waren zoveel mensen die hem een warm hart toedroegen. Hij had er gewoon nog moeten zijn, al vergeef ik het hem. Sinds Izaäks dood ben ik me er wel extra van bewust om het leven te vieren, te genieten van de schoonheid en mijn dierbaren nog meer te koesteren.”