"Een mand vol liefde en herinneringen"
Soms kom je als uitvaartverzorger in contact met een familie die je raakt tot in je kern. Voor Lion Koopmans, uitvaartverzorger bij Monuta Jacqueline Reijers, was dat de familie van Jozef. Een warme, hechte familie, waar de liefde en zorg voelbaar waren in alles. Ze mocht niet alleen het afscheid van zijn vrouw Adrie begeleiden, maar ook een jaar later, dat van Jozef zelf. Twee uitvaarten die haar altijd bij zullen blijven.
Een vrouw met een hoofdrol: op het toneel en in het leven
“Ik kende Adrie alleen van het toneel, ik had haar weleens zien spelen. Een prachtige vrouw om naar te kijken, vol leven. We hadden elkaar nog nooit gesproken, maar op het moment dat ik bij de familie binnenkwam, voelde ik: dit is bijzonder.”
De vrouw van Jozef overleed eind januari 2024. Hoewel ik haar niet persoonlijk kende, wist ik wel wie ze was. Ze speelde toneel in de regio. Een krachtige verschijning, met een warme uitstraling. Dat bleek ook thuis zo te zijn. Jozef, haar man, was op dat moment al ziek. Hij had slokdarmkanker en had net zijn chemokuren achter de rug. Tijdens de week van haar uitvaart zagen we hem nauwelijks. Hij was ontzettend moe en zat vooral in zijn luie stoel of lag te slapen. De kinderen namen het regelen van de uitvaart op zich. Alles was al besproken, tot in detail. Jozef had zelfs eigenhandig een prachtige uitvaartmand voor haar gemaakt, helemaal met de hand gevlochten.
De uitvaart was indrukwekkend. Een waardig afscheid, precies zoals zij het had gewild. De spot ging aan, er was muziek en twee toneelvrienden voerden een cabaretsketch op om herinneringen aan Adrie op te halen. Het stuk was erg mooi en zo luchtig dat we ook moesten lachen. Aan het einde klonk er applaus en werd het doek gesloten.
Liefde voor het vak, tot het einde
Jozef was jarenlang rietdekker geweest, maar zijn hart lag uiteindelijk bij het mandenvlechten. Hij gaf workshops, leerde zijn vak aan anderen en was daar trots op. Ook in zijn laatste levensfase gaf hij nog één keer zijn wijze vlechterslessen door aan zijn vakgroep. Hij demonstreerde technieken, deelde verhalen en gaf zijn gereedschap door. Alles met liefde en precisie.
“De handen van Jozef laten iets tastbaars achter.”
In de maanden voor zijn overlijden werkte hij aan zijn eigen uitvaartmand. Jozef is uiteindelijk net geen 80 jaar geworden. Hij koos bewust voor een thuisopbaring, in zijn eigen boerderij, omringd door wat hij had gemaakt. De ruimte ademde zijn leven: manden, mattenkloppertjes, riet, oude gereedschappen en herinneringen. Om de mand zelf zat een prachtige bloemenband, vol met bloemen die iedereen voor Jozef had meegenomen. Zijn collega mandenvlechters hadden een bloem gevlochten van riet. Een laatste groet, in zijn eigen stijl.
Een afscheid gedragen door het dorp
Jozef had zijn afscheid tot in detail besproken. De opbaring vond plaats in dezelfde kamer als waar zijn vrouw eerder lag. De condoleanceavond werd mede geregeld door de buren, ze versierden het pad naar het huis met kaarsjes. Mensen stonden stil, letterlijk én figuurlijk, om afscheid te nemen.
Ook deze uitvaart was indrukwekkend. Meer dan 200 mensen waren erbij aanwezig. De uitvaartspreekster, die ook met Jozef had gesproken tijdens zijn leven, sprak vol warmte over hem. Het voelde bijna als een slotakte, maar dan uit het echte leven.
“Op de rouwkaart stond: ‘Kom lopend of met de fiets.’ En dat gebeurde ook. Buren hadden lichtjes langs het pad gezet en regelden het verkeer.”
Loslaten en ontvlechten
Op de voorkant van de rouwkaart stond zijn huis afgebeeld, een plek die symbool stond voor zijn leven. Op het bedankkaartje stond een zin die me diep raakte:
“Nu is de tijd van loslaten en ontvlechten aangebroken.”
Op de achtergrond, bijna onopvallend, een foto van één van zijn mooiste creaties. Een laatste beeld, subtiel, maar veelzeggend.
Na het nazorggesprek kreeg ik van de familie een mandje met een fles port. Die fles is inmiddels leeg, maar het mandje heeft een vaste plek in mijn huis. Een tastbare herinnering aan een man en een familie die ik in mijn hart heb gesloten.
Onlangs sprak ik nog met de zoon van Jozef. Hij heeft dezelfde openheid, dezelfde warmte. Zijn dochter woont wat verder weg, maar ook zij blijft betrokken. En de hond, zijn trouwe maatje? Die heeft een liefdevol nieuw thuis gevonden bij iemand die net zo veel ruimte om het huis heeft en net zo veel liefde om te geven als Jozef. Een perfecte match.
“Iedereen had wel een mand van Jozef thuis. Hij zat in het hart van de mensen.”
Een week om nooit te vergeten
De familie van Jozef en Adrie herinnerden mij eraan waar het in ons vak echt om draait: verbinding, voorbereiding en vooral: liefde. Hun verhaal is niet alleen een verhaal van afscheid, maar ook van nalatenschap, van rituelen en van leven vieren. En van een mand, vol met herinneringen.
“Het was zo’n fijne week, ondanks het verdriet. Alles klopte. Dit zijn mensen die je eigenlijk niet meer los wilt laten.”
Vul jouw uitvaartwensen in